Voordat er een keuze kan worden gemaakt hoeveel zonnepanelen er nodig zijn, is het belangrijk om na te gaan hoe groot de accu(bank) moet zijn. Het energiesysteem in de camper of boot zal constant tegen zijn grenzen of zelfs over zijn grenzen gaan als de grootte van de accu niet goed is afgestemd op hoeveel energie je per dag nodig hebt.

De accu moet je zien als de buffer tussen de opladers (acculader, zonnepaneel en/of dynamo) en de verbruikers. Idealiter wil je een zo’n groot mogelijke accubank, maar natuurlijk zijn gewicht en aanschafkosten vaak beperkende factoren. De vuistregel is te kiezen voor een accubank die minimaal 2 dagen de verbruikers van stroom kan voorzien (zonder dat de accu wordt bijgeladen). Hoe je de totale hoeveelheid benodigde stroom per dag kan uitrekenen kan je lezen in het artikel “Hoe bereken ik mijn energiebehoefte?”.

Wanneer je de dagelijkse energiebehoefte weet moet je eveneens rekening houden met verliezen in omvormer, regelaar, accu en bedrading. Rond de 20% verlies is een realistische inschatting.

Vervolgens vermenigvuldig je:

Dagelijkse energiebehoefte * 2 dagen * 1.2 = hoeveelheid (bruikbare) energie nodig in accubank

Levensduur semi-tractie loodaccu's

De levensduur van een accu kan je vertalen in hoe vaak een accu kan worden ontladen en geladen. Dit wordt ook wel het cyclisch vermogen van een accu genoemd. Hoe vaak een accu kan op- en ontladen hangt af van hoe diep de accu gemiddeld wordt ontladen.

Om te voorkomen dat semi-tractie loodaccu’s (natte, GEL of AGM accu) voortijdig de geest geven worden de accu’s in de regel niet verder dan 50% ontladen. Dit betekent dat maar de helft van de capaciteit van een loodaccu bruikbaar is. Het is een tussenweg om enerzijds te zorgen voor een lange levensduur van de accu en anderzijds wel voldoende capaciteit te hebben voor de gebruikers.

Voorbeeld:
Wanneer je een loodaccu met 50% ontlaadt (Depth of Discharge) heeft de accu na 1100-1280 op- en ontlaadcycli nog +/- 60% van zijn oorspronkelijke capaciteit. Wanneer de accu structureel voor 100% wordt ontladen heeft de accu al na 375-430 op- en ontlaadcycli deze 60% van zijn oorspronkelijke capaciteit bereikt. Dat is bijna 1/3 van de cycli/levensduur die je had kunnen behalen met 50% (DOD) ontlading (zie afbeelding hieronder).

Belangrijke overwegingen:

1. Een standaard startaccu is niet geschikt om te fungeren als huishoudaccu. Startaccu’s zijn ontworpen om in een korte tijd veel energie af te geven. Ze kunnen echter niet diep worden ontladen en zijn dus zeer ongeschikt om kleine gebruikers voor langere tijd van stroom te voorzien (zoals verlichting, koelkast, navigatie of radio).
   Ter vergelijking: een 100 Ah startaccu heeft 5 Ah aan bruikbare energie, een 100 Ah semi-tractie accu heeft 50 Ah aan bruikbare energie.
2. Voor een lange levensduur van de loodaccu laad je idealiter iedere dag de accu weer vol. Om dit met zonnepanelen bereiken kan je het beste uitgaan van 4 volle zonuren per dag in Nederland in de maanden april tot oktober. Voorkom dat een loodaccu langdurig te weinig wordt geladen.
   Voorbeeld: bij een dagelijkse energiebehoefte van rond de 50 Ah heb je, rekening houdend met systeemverliezen, 50 Ah * 1.2 = 60 Ah aan stroom uit het zonnepaneel nodig. Het totale vermogen wat je uit het zonnepaneel per dag nodig hebt is dan 60Ah * 12V = 720 Wh (Watt-uren). In Nederland in de maanden april tot oktober zou je dan met één 180 Wp zonnepaneel voldoende energie opwekken om de accu dagelijks vol te laden.
3. Laad een loodaccu met maximaal 30% van zijn eigen capaciteit.
   Voorbeeld: een loodaccu van 100 Ah mag je maximaal met 30 A laden. Zonnepanelen mogen dan niet meer zijn dan 360 Wp (WattPiek).

Opladen met zowel zonnepanelen als dynamo

Wanneer accu’s, naast zonnepanelen, ook worden geladen met een dynamo is het raadzaam om uit te gaan van een ruimere accubank. Loodaccu’s hebben een goede stroomopname tot aan 80-85% en vervolgens duurt het steeds langer om een paar procent bij te laden. Dit heeft te maken met het feit dat de weerstand in de accu hoger wordt naar mate de accu meer is opgeladen. Met een grotere accu wordt dus niet alleen de buffer tussen opladers en verbruikers vergroot, maar ook de snelheid en hoeveelheid waarmee de dynamo de accubank kan laden.

Is de beschikbare ruimte of maximale gewicht een beperkende factor bij het kiezen voor een grote accubank? Kijk dan naar lithium (LifePO4) accu’s die geen beperkte stroomopname kennen bij de laatste 20% van het laden van de accu. Meer informatie kan je teruglezen in het artikel “Vergelijking tussen lood- & lithium accu’s”.

Ventilatie

Tijdens het laden breekt een loodaccu een deel van vloeibaar elektrolyt af in waterstof en zuurstof. Bij dit proces kan er (knal)gas vrij komen waardoor het belangrijk is om de ruimte waar de accu in staat te ventileren. Dit geldt met name voor traditionele natte loodaccu’s die vuldoppen bovenop hebben om water, dat tijdens het laden verloren gaat, te kunnen bijvullen. Bij natte- loodaccu’s is het dus extreem belangrijk om de ruimte waar de accu in staat te ventileren.

Bij gesloten (sealed) en onderhoudsvrije AGM (Absorbent Glass Mat) loodaccu’s komen er geen gassen vrij (tenzij bij ernstig overladen / verkeerd gebruik) en hierdoor is ventileren van de ruimte waar de accu staat niet direct nodig. Om die reden zijn gesloten AGM accu’s een veiligere keuze dan de natte loodaccu’s en de meest populaire keuze in installaties voor campers en boten.